Achtergrond informatie
Het bovenbeen bestaat uit de heup, de schacht (femur) en het onderste uiteinde, dat samen met het scheenbeen en kuitbeen, de knie vormt. Afhankelijk van leeftijd, val en het ongevalsmechanisme kunnen deze breken op verschillende niveaus. De meeste breuken betreffen echter de heup. Ieder jaar breken ca 16.000 mensen hun heup per jaar in Nederland. Het betreft hierbij meestal patienten van 55+. Ook jongeren kunnen hun heup of bovenbeen breken na bijvoorbeeld een verkeersongeval. Het aantal gebroken heupen neemt helaas ieder jaar toe in Nederland en hangt samen met de vergrijzing van de populatie.
Let op: het breken van de heup is een ernstige en levensbedreigende aandoening bij ouderen: een groot deel van de kwetsbare ouderen overlijdt rondom het herstel van de operatie aan complicaties. Ook bij jongere patienten is dit een ernstige aandoening aangezien dit een lang herstel met zich meebrengt en een kans op een prothese die misschien meerdere keren in het leven vervangen moet worden. U leest hierover meer bij "heupfractuur"
Prognose
De prognose van een breuk van het bovenbeen hangt van een aantal factoren af, zoals leeftijd van de patient, ernst van het ongeluk, betreft het een open botbreuk?, waar is het been gebroken (heup? Schacht?). Ook de psychische conditie van de patiënt speelt een belangrijke rol, alsmede alcohol- , drugs- en/of tabaksverslavingen. Onderstaande herstelperioden zijn grove inschattingen en variëren per patientDe meeste patienten lopen een beetje mank (waggelen) gedurende de eerste weken tot maanden: dit komt door verzwakking van de stabiliserende heupspieren. Dit geneest in de regel vanzelf maar heeft tijd nodig en is geen reden tot ongerustheid
Herstelperiode heup of femur fractuur
Ouderen: tenminste 1 jaar
Volwassenen: 6 mnd - 1 jaar
Jongeren: 3 mnd - 6 mnd
Kwetsbare ouderen
De kans op overlijden na een heupfractuur bij een kwetsbare oudere (80+) is ongeveer 10-20% binnen de eerste maand na de operatie. Helaas blijkt 50% van de geopereerde kwetsbare ouderen overleden is binnen 1 jaar. Dit geldt uiteraard niet voor vitale ouderen en jongeren! De operatie zelf wordt vaak goed door kwetsbare ouderen doorstaan echter het natraject en de onderliggende reden van de val, blijken vaak te veel op deze leeftijd.
Het is daarom van belang om zeer goed na te denken over het verdere beleid bij een kwetsbare oudere; soms is een niet-operatieve behandeling (goede pijnstilling, zenuwen stilleggen, verpleging) een beter alternatief waarbij het leven niet langer, onnodig gerekt wordt in plaats van een overbodige operatie uit te voeren. Uw arts zal deze afweging telkens weer met de patiënt en familie maken.
Leeftijd 50+ ? Laat de botkwaliteit altijd controleren!
De Nederlandse richtlijn adviseert om elke patiënt van 50+, na een (pols)breuk te controleren op botontkalking (osteoporose). Ongeveer 50% blijkt dit ook daadwerkelijk hebben: Hierdoor is er een verhoogd risico is op het krijgen van een nieuwe, veel ernstigere breuk na een val. Het kan goed medicamenteus behandeld worden en daarmee ernstigere breuken voorkomen worden.Het onderzoek bestaat uit een DEXA scan en soms aanvullend bloedonderzoek en wordt meestal door een internist of reumatoloog uitgevoerd en behandeld.